Hasta Hikayesi - Tatsuko

Tıp var olduğu andan itibaren, tıp bilimine en çok fayda sağlamış yöntem ‘hasta hikayesi’ olmuştur. Bir hastanın tedaviye giden sürecinde neler gerçekleştiğini ayrıntılı şekilde anlatan hasta hikayesi, günümüzde popüler bilim yayınlarının var olmasına ve hasta hikayesi odaklı bilgi birikiminin artmasına vesile olmuştur. Ben de köpek eğitmenliği kariyerim boyunca karşılaştığım hasta hikayelerini bu bilgi ağına eklemek için elimden geleni yapacağım.

Köpeğimizin adı Taksuko. 11 aylık. Jack Russell Terrier

Köpek sahipleri bana ilk geldiğinde 3 davranış sorunu tespit ettik ve çalışmalara başladık.

1. Tatsuko’nun kanamalı ve kanamasız ısırma davranışları.

2. Tasmayla yürüyüşlerde sorun yaşanması ve tasmadan kaçma davranışları.

3. Sofraya aşırı ilgi.

Daha önce kanamalı bir ısırığa sebep olmuş bir köpek, köpek eğitimi açısından en üst davranış bozukluğunu temsil eder. Başka daha önemli bir sorun literatürde bulunmaz.

Yaşanılan ortam, 3 kişilik bir aile. Anne, baba ve çocuk.

Çalışmanın ilk haftasında, Tatsuko’nun evin çocuğu ile yaşadığı paylaşım sorunlarından ve köpeğin gelişim döneminde evde bir çocuğun bulunuyor olmasından, saldırgan davranışın kaynağını şöyle belirtmişim:

Tatsuko Eğitim Notları 1’inci Hafta:

Tatsuko’nun saldırgan davranışlarının altında yatan temel sebebi bulabilmemiz için bu davranışın ortaya çıktığı şartları en doğru şekilde değerlendirmemiz gerekiyor. Saldırgan davranışın birçok nedeni olabilir ve saldırganlığın birçok tipi vardır.

Review on Selected Aggression Causes and the Role of Neurocognitive Science in the Diagnosis akademik araştırmasında belirtilen saldırganlık türlerini aşağıda görebilirsiniz. Bunlardan bir tanesini seçmek için henüz yeterli bilgiye sahip değilim; ancak bir tanesini seçmem gerekse, 6’ıncı madde Korkudan Dolayı Saldırganlık diyebilirim. Saldırgan davranışların gerçekleştiği koşulları daha detaylı konuşmamız, sorunu anlamamıza yardımcı olacaktır.

Çalışmalarımıza devam ederken üçüncü hafta Tatsuko’nun karakter ve saldırganlık davranışı tespitini değiştirdim. Notlarıma şu şekilde kaydetmişim:

Tatsuko Eğitim Notları 3’üncü Hafta:

Tatsuko’nun saldırgan davranışları ile ilgili olarak Daha önce listelediğim 14 farklı saldırganlık türü arasından Korku ve Endişe Kaynaklı Saldırganlık teşhisinde bulunmuştum. Bu teşhisi değiştirmek istiyorum.

KÖPEKLER VE İNSANLAR ARASINDAKİ REKABETÇİ SALDIRGANLIK

Bu tür saldırganlık, köpek ve insan arasındaki oyun sırasında ortaya çıkabilir. Ancak insanların nasıl tepki vermesi gerektiği hakkında bilgi eksikliği, köpeğin yanlış davranışları pekişmesine neden olur ve saldırganlık alışkanlığı gelişir. Köpeğiniz oyun, yemek ve dinlenme yeri için rekabetçi bir saldırganlık gösteriyor olabilir. Oyun sırasında ortaya çıkıyor, dışarıda bir gıda bulduğu zaman sahipleniyor ve dinlenmek için yattığı yeri korumaya alıyor. Doğru davranışlarla bu saldırganlık türü kısa zaman içerisinde ortadan kalkacak.

En çok faydalandığım kaynak bilim olduğu kadar, köpek sahibinin gözlemi de.

Köpek eğitiminde en önemli unsurlardan birisi köpek sahibinin gözlemidir. Araştırmaların bir çoğu yeterli kanıt sağlanamadığı için köpek sahiplerinin gözlemlerini değerlendirmeyi amaçlar. Köpek eğitiminin bir bilim olabilmesi ve hepimize rehber olacak kaynaklar üretebilmesinde ailedeki köpek sahiplerinin bireysel gözlemleri önemli bir yer tutar.

Köpek sahibi ile köpeği arasında bir gözlemci girdiği zaman her zaman denklem değişir. Koşullar farklılaşır. Yorumlama zorlaşır. (Evet, bu denklemdeki Schrödinger'in kedisi sizin köpeğiniz, gözlemci de ben oluyorum.)

Bu yüzden ben de eğitim boyunca köpek sahiplerinin gözlemlerini değerlendirerek ilerlerim.

Tatsuko’nun eğitiminin dördüncü haftasında önemli bir detay gün yüzüne çıktı. Hepimiz belki de o anda fark ettik. Tatsuko neredeyse tüm ısırma davranışlarını uykulu ya da uyurken gerçekleştiriyor, evin çocuğu ile arasında oyuncak paylaşımı sırasında ortaya çıkan anlaşmazlık sadece hırgürden ibaret oluyordu. Tamam, ortada bir sahiplenme sorunu vardı; ancak Tatsuko’nun ısırmaları ile açıklanamazdı. Gerçek bir ısırma, sadece uyku konusu ile bağlam oluşturabiliyordu.

Bu konuyu konuştuktan sonra eve döndüm ve araştırmaya başladım. Bulduğum şey Tatsuko’nun yaşadığı durumu açıklayabiliyor; hatta şimdiye kadar verdiğimiz tüm cevaplar için bizi ikna edebiliyordu:

Sleep in the dog: comparative, behavioral and translational relevance makalesinden çeviridir:

REM uykusu davranış bozukluğu şiddetli motor aktivite ve/veya REM uykusu sırasında ortaya çıkan karmaşık davranışsal olaylarla karakterizedir. Klinik belirtiler şiddetli uzuv hareketleri, uluma, havlama, hırlama, çiğneme veya ısırma olaylarını içerir. Bölümler hem gece hem de gündüz uykuları sırasında ortaya çıkar [10]. Davranışsal çıktının gerçek ortamla açıkça ilgisi yoktur ("halüsinasyon"). Köpeklerin bazılarında REM uykusu davranış bozukluğu diğer nörolojik durumlarla ilişkilendirilirken, konjenital formları da rapor edilmiştir [11,12].

Üstelik araştırma köpeklerdeki uyku bozukluğu sorunlarının 6-12 ay arasında ortaya çıkabileceğini söylüyordu.

İki farklı saldırganlık teşhisinden sonra Tatsuko’nun muzdarip olduğu durumu daha iyi anladığımızı düşünmeye başladık. Bizim için artık birçok şey artık daha berrak görünüyordu. Tatsuko’yu ailemize dahil edebilmek için belki de bir eşiği geçmiş gibi hissettik.

Hiçbir zaman tam olarak doğru noktayı kaşıdığımızı köpeklerden duyamayacağız. Bu yüzden tam olarak doğru yaptığımızın iç rahatlığı ile yaşayamayacağız. Belki de bu bizim cehennemimizdir. Bilmiyorum. Ancak şunu biliyorum; biz bir adım ilerledik. İyiye doğru.