Köpeğinize göz kırpın

İnsanlarda (Homo sapiens), göz kırpma davranışı iletişimde önemli bir rol oynar. Göz kırpmalar, konuşma sırasında 2 kişi arasında senkronize edilir ve bağlamlar arasında ortak molalar verilir; göz kırpma senkronizasyonu 2 kişi arasında iletişim kurulurken bir ritmin paylaşılmasını kolaylaştırır ve iletişimi daha akıcı hale getirir. Başlıca belirtisi iletişim sorunu olan otizm spektrum bozukluğu olan bireylerde göz kırpma senkronizasyonu yoktur (Nakano ve Kitazawa 2010 ; Nakano ve ark. 2011). Bu nedenle, göz kırpma senkronizasyonu, etkili bir şekilde iletişim kurabilen 2 kişide potansiyel olarak gerçekleşir.

Ayrıca, göz kırpma senkronizasyonu, beyindeki sağ inferior frontal gyrus aktivitesinin senkronizasyon

derecesi ile korelasyon göstermektedir (Koike et al. 2016). Benzer beyin aktivitesine dayalı olarak; örneğin eşinizle aynı fizyolojik ritimde olmanın karşılıklı anlayışı kolaylaştırabileceği düşünülmektedir. Göz kırpma senkronizasyonu, insanlarda etkili iletişim ile sonuçlanır. Son zamanlarda, göz kırpmanın insana özgü olmadığı ve primatlar arasında sosyal bir işlevi olduğu gösterilmiştir (Tada et al. 2013; Ballesta et al. 2016). Köpeklerin (Canis familiaris) ve kedilerin (Felis silvestris catus) de insanlarla iletişim sinyalleri olarak göz kırpma kullandığı tespit edilmiştir (Kuhne et al. 2012; Koyasu ve Nagasawa 2019).

Oxford University Press'in bir yayını olan Current Zoology (Cilt 68, Sayı 2, Nisan 2022, Sayfa 229–232,) dergisinde yer alan çalışmada, köpekler/kediler ve insanlar arasındaki göz kırpmanın zamansal ilişkileri analiz edildi. Bakış etkileşimleri sırasında köpeklerin/kedilerin ve insanların göz kırpmaları kaydedildi.

Özet olarak, gecikme süresi değişse de, insanlar ve köpekler arasında karşılıklı göz kırpma senkronizasyonu vardı; Köpekler göz kırptıktan sonra insanlar göz kırpıyor ve insanlar göz kırptıktan sonra köpekler göz kırpıyordu. Ek olarak, insan göz kırpma hızları ile köpek/kedi göz kırpma hızları arasında bir ilişki yoktu.

Köpekler ve kediler, insanın göz kırpma hızına bağlı olarak göz kırpma hızlarını artırsalardı, insan göz kırpma hızları ile köpek/kedi göz kırpma hızları arasında pozitif bir ilişki olurdu. Bu çalışmadaki göz kırpma senkronizasyonunun artan göz kırpma hızlarından değil, spontan gerçekleşen göz kırpma zamanlamasının partnerin zamanlamasına göre ayarlanmasından kaynaklandığını gösterdi. Ayrıca gözlemlenen zaman gecikmelerinin çoğu, senkronizasyonda taklit olarak kategorize edildi. Yani aynı davranışı yapıyor ama hemen yapmıyor.

Göz kırpma senkronizasyonunun insanlarda bir iletişim ritminin paylaşılmasına yol açtığı düşünülürse, otomatik göz kırpma taklidi de köpekler/kediler ve insanlar arasında bir iletişim ritminin paylaşılmasına yol açabilir. Yapılan çalışmada köpekler ve kediler, ilişki yakınlıklarına bakılmaksızın, sahipleri göz kırptıktan yaklaşık 1 saniye sonra gözlerini kırptı.

İnsanlar esnediklerinde, ilişki durumları ne kadar yakınsa, köpeklerin/kedilerin sahiplerinin ardından esnemeleri o kadar kısa süre sonra gerçekleşti (Norscia ve Palagi 2011 ). Esneme senkronizasyonunun zaman gecikmesinin yakınlıktan etkilenmesine benzer şekilde, köpek ve kedi sahiplerinin evcil hayvanları ile olan bağlılığı, göz kırpmaya cevap verme hızı ile ilişkilendirilebilir.

Çeşitli sosyal bağlamlarda göz kırpma senkronizasyonunun gözlemlenmesi, insanın bir köpeğe veya bir kediye olan bağlılığının etkisini ortaya çıkarabilir. Ayrıca, gelecekte araştırmacılar göz kırpma senkronizasyonunun ilişkiyi nasıl etkilediğini keşfetmelidir. Örneğin, göz kırpma senkronizasyonundan sonra meydana gelen davranış değişiklikleri, göz kırpma senkronizasyonunun potansiyel işlevini ortaya çıkarabilir; köpekler/kediler ve insanlar arasında daha fazla senkronizasyon, daha fazla yakınlık demek olabilir.

Yukarıda yer alan yazıda aşağıda bilgileri verilen makaleden ve kişisel deneyimlerden faydalanılmıştır,

Mehmet Cihat Keleş

"Mutual synchronization of eyeblinks between dogs/cats and humans" (Current Zoology, Volume 68, Issue 2, April 2022, Pages 229–232, https://doi.org/10.1093/cz/zoab045)