Uyum Protokolü 1: Endileşi köpekler

TUT + BAT 2.0 sentezinin en iyi çalıştığı zemin: sosyal açıdan geri kalmış, çevreye adapte olamayan, endişeli köpekler. Bu profildeki köpekler genellikle sessizce gözlem yapar, çevresel uyarıcılar karşısında donakalır ya da aşırı temkinli yaklaşır. Bu durumlar için 4 aşamalı bütüncül bir protokol:

🧠 TUT + BAT 2.0 Uyum Protokolü: “Endişeli, Sosyalden Geri Kalmış Köpekler”

1. 🕵️‍♂️ Anlama Aşaması: "Ne Görüyorum?"

• Göz Teması Yokluğu: Köpek çoğunlukla yere, uzağa ya da sabit noktalara bakar.

• Vücut Gerginliği: Kasılmış çene, düşük kuyruk, sabit kulaklar.

• Sosyal Girişimsizlik: İnsan veya hayvanlara yaklaşım denemesi göstermez.

• Aşırı Uyaran Taraması: Kokuya ya da sese karşı hafif donma tepkileri.

🧩 TUT Notu: Bu köpekler genellikle “duyusal bulanıklık” yaşar. Yani gelen veriyi işleyemezler, anlamlandıramadıkları için geri dururlar.

2. 🛠 Hazırlık Aşaması: "Alanı Nasıl Kuruyorum?"

• Duyusal Filtreden Geçirilmiş Alan: Sessiz, yumuşak zeminli, nötr kokulu ortam (tercihen açık alan).

• İzleme Noktası: Köpeğin durarak çevreyi güvenli biçimde gözlemleyebileceği bir “sessiz bekleme alanı” kur.

• İlk Temas Kriterleri: Temas daima istemli olacak şekilde kurgulanmalı. Alan içinde köpek adım atmadan hiçbir sosyal önerme yapılmamalı.

🎧 BAT 2.0 Uyarlama: “Look At That” egzersizi yerine “Let It Happen” kurgusu: Köpek gözlemlerken hiçbir tepki verilmez, yalnızca sessizlik korunur.

3. 🧩 Uygulama Aşaması: "Ne Yapıyorum?"

• 1. Gün: Sadece Sessiz Takip

  • Eğitmen yalnızca izleyici olur. Temas kurulmaz, komut verilmez, ismi dahi söylenmez.

• 2. Gün: Duyusal Uyum Egzersizleri

  • Koku Çemberi: Farklı kokular (ancak tanıdık olmayan) içeren bez parçaları 1 m çapında yerleştirilir. Köpek serbestçe keşfeder.

• 3. Gün: Pasif Sosyal Uyaran Tanıtımı

  • Mesafeli bir başka insanın sabit durduğu bir sahne yaratılır. İnsan sadece durur. Hiçbir çağrı ya da bakış vermez.

• 4. Gün: BAT Gölge Takibi + TUT Güven Oyunu

  • Eğitmen, köpeğin 2-3 m arkasında yürüyerek eşlik eder. Gölge takibi sırasında köpek durursa eğitmen de durur.

  • Ardından kısa bir “göz kırpma + baş yana eğme + sakince yere oturma” davranışıyla davranışsal eşlik önerisi yapılır.
    

4. 🧸 Destek ve Pekiştirme Aşaması: "Sürekliliği Nasıl Sağlıyorum?"

• Göz Teması Takibi: İlk sosyal sinyallerin (göz kırpma, kulak oynatma) gelişini fark et ve karşılık ver.

• Evde Sakin Zemin Çalışmaları: Yumuşak müzik, açık pencere, sosyal uyaranlara açık ama sessiz alanlar.

• Gönüllü Sosyalleşme Oyunları: Temas aramayan insanlarla kısa yürüyüşler, “karşılaşma ama ilişki kurmama” ilkesiyle.
  

📌 Unutma: Bu köpeklerin gelişimi, sosyal ilişkiyi kurma hızından çok kendi olabilme özgürlüğünü yeniden hatırlamalarına bağlıdır.

Mehmet Cihat Keleş / Nisan 2025